Grupo Orixe, en defensa e polo viño galego!

Por Patricia Dopazo de Gente que cuenta

Por que che gusta tanto o viño? Pregunta moi recorrente na miña vida diaria. Para min, o viño é moito máis que unha bebida que procede do zume de uva fermentado. Vai máis aló do concepto de produto alimentario e mesmo transcende o concepto hedonista de gozo sensorial. A súa conexión coa terra e a imprescindible intervención do ser humano fan que sexa un líquido con mensaxe, capaz de conmover as emocións de quen o bebe. O viño ten unha conexión directa coas emocións, con ese lugar de localización imprecisa que é a alma, onde o fermoso e o bo atopan un vínculo natural.

Paisaxes embotelladas, historia, tradición, territorio... Bebemos o sentimento  das persoas apaixonadas pola súa viña e o seu viño. “O viño sementa poesía nos corazóns”. Abre as portas e deixa saír emocións e creatividade. E se o compartimos convértese nun vínculo, unha conexión creadora de  momentos inesquecibles.

Estou moi ilusionada e agradecida de poder contar coa colaboración de Miguel Crunia, recoñecido sumiller, autor do blog atlanticsommelier.substack.com e un dos eixos principais do Grupo Orixe.

O Grupo Orixe pretende ser unha plataforma cultural e educativa que axude a debuxar un novo mapa vitivinícola a favor dos viños locais. Grazas a esta entrevista imos poder coñecer máis do seu labor e obxectivos.

Que é o Grupo Orixe?

O Grupo Orixe nace como plataforma cultural e educativa froito dun primeiro “encontro” que reuniu a unha serie de compañeiros do sector comprometidos coa promoción dos viños de orixe galega o 11 de setembro de 2023 no Bar O Pistón (San Pedro de Visma , A Coruña).

Orixe como termo evocador. Pero que é orixe? Orixe é a resposta galega ao termo ‘terroir’, sendo non só a esencia dun lugar concreto, senón tamén as mans e a enerxía dos que elaboran o viño.

O Grupo Orixe é froito da visión crítica dos seus membros que, por frustración, cansazo e preocupación, ven como as institucións oficiais (si, as DO) nada fan para situar os viños galegos na liga vitivinícola que lles corresponde, que é, xunto coas grandes rexións clásicas.

Non me interpretedes mal. As DO (denominacións de orixe) puxeron as bases e fixeron un enorme traballo a nivel comercial e comunicativo para que os nosos viños cobrasen a fama que teñen, sen embargo, os concellos volvéronse compracentes nun conformismo que fai que a súa mensaxe teña un carácter comercial. Obxectivo en claro detrimento da historia e tradición vitícola de cada unha das zonas vitícolas que abarcan.

Mensaxes que, ao fin e ao cabo, están destinadas a encher os andeis de supermercados, zonas comerciais, grandes grupos de hostalería ou bares comúns onde non se presta atención ao viño; ignorando por completo a ese outro cliente que demanda calidade e inviste en viño (tanto para consumo persoal como para telo na súa adega privada) e os restaurantes especializados preocupados por ofrecer bebidas de calidade, destacando aqueles viños chamados a ser os grandes clásicos do viño.

Póñovos como exemplo desas campañas, a campaña DO Ribeiro “Soa ben, soa a Treixadura, soa a Ribeiro” onde se empeñan en promover esa ridícula ecuación Ribeiro = Treixadura que non fai máis que ameazar a existencia de dous das realidades que van da man representando a tradición vitivinícola en Galicia: o minifundismo e a poligamia vitícola (é dicir, esa gran variedade de “castas” autóctonas coplantadas nos nosos viñedos).

Existe o risco de que, motivados polo que se vende, moitos viticultores acaben replantando as súas viñas só con Treixadura. Non aprendemos nada do que pasou en Rías Baixas? Por que se impuxo o Albariño? Porque era o que nos daba problemas, case acabando con outras variedades moi propias como Espadeiro, Caíño Blanco, Ratiño, Loureiro Tinta...

Eu, que traballo no Reino Unido, miro isto un pouco con asombro, quizais porque aquí vexo que os viños galegos que falan de orixe están moi en alza, tamén a uns prezos dos que moitos en España non darían crédito  (aquí entre transporte, aranceis, IVE e a marxe de beneficio fan que o prezo en tendas e restaurantes destes viños sexa exponencialmente moito máis caro que en Galicia).

Isto faime preguntarme, se a calidade dun viño como o Tras da Viña (por exemplo, de Eulogio Pomares) se cobra nuns 48 libras na tenda e máis de 100 no restaurante, e o cliente paga libremente, é que hai calidade suficiente para competir a ese nivel! Por iso me sorprende moito a posibilidade de zonificar o viñedo galego para reforzar esa calidade.

Aínda que se non o fan é porque non lles interesa xa que, falando con claridade, quen dirixe os consellos de administración son as adegas que máis contraetiquetas venden, polo que é obvio que seguen insistindo en potenciar os viños industrializados (fronte ao cal non estou en contra, coidado, xa que eles fan o traballo sucio de facer coñecida unha comarca e unha variedade co seu esforzo de marketing) no canto deses poucos viños que son os que verdadeiramente sosteñen a reputación de toda a comarca.

Por iso, dende Grupo Orixe queremos facervos ver que hai sitio para todos.

Non é unha guerra entre dous mundos, senón que hai que construír sobre as bases xa asentadas, para poder situar os nosos viños no Olimpo da viticultura global.

Quen lle dá vida e que mensaxe quere transmitir?

Orixe está formado por un grupo moi heteroxéneo de profesionais do sector que vai dende sumilleres, distribución a comunicación; xa que consideramos importante ter en conta todos os medios posibles polos que o cliente final se expón ao viño.

Todos os obxectivos están detallados punto por punto no blog grupoorixe.substack.com

Pódese resumir en que, dende Grupo Orixe intentaremos, con toda a nosa forza, que este labor educativo e divulgativo non remate a nivel dixital, senón que poda ser tanxible grazas ao traballo diario dos nosos compañeiros.

Cremos no potencial da organización, das nosas cartas de viños, así como a dos estantes das tendas, para potenciar a zonificación das nosas ‘cuvées’.

Así que, pouco a pouco, intentaremos facer o máximo ruído posible para que, en Galicia, comecemos a zonificar e, así, poder poñer en valor a calidade dos nosos viños (en calidade e prezo), axudando á nosa industria a medrar e a converterse nun todo sostible (porque non podemos esquecer que o traballo dos viticultores merece unha digna recompensa).

Algúns dos seus membros son: Vanessa Varela, Manuel Otero, Juan Pérez, Adrian McManus, Alba Curra, Ernesto Simón, Fani Rodríguez, Mariña, Martín Ferreiro, Pablo Fieira, Fernando, Patricia Dopazo e eu.

O  viño galego se apoia suficientemente en Galicia?

Como dixen antes, creo que se apoian mutuamente, pero cada un xoga o seu.

As DO xogan a promover os viños de circulación masiva para encher os andeis e para que a xente estea exposta aos nosos viños por impacto. Despois hai un pequeno grupo de profesionais que, dende as súas casas, están abrindo camiños para educar ao cliente final sobre como beber de calidade, transmitindo que o viño é algo máis que unha mera bebida para saciar a sede e facelo feliz. Disto resulta facer ver a obra o que hai detrás e pintar unha paisaxe que lles faga ver por que este Albariño é diferente a aquel outro (por exemplo).

Onte lin unha noticia na que se indicaba que un prestixioso restaurador galego ía ofrecer degustacións de viños galegos. Que opinas disto e de que un restaurador etiquete o viño co seu nome?

Que haxa degustacións, canto máis mellor.

E se están con viños de xente que segue unha filosofía sostible cara ao seu entorno, marcando viños que falan de orixe, esa xa é a resposta.

Eu, en Escocia, fixen catas temáticas sobre os adegueiros do Ribeiro, sobre os Albariños da Ría de Arousa (porque o Barbanza tamén é unha realidade importante), sobre os viños dos distintos concellos da Ribeira Sacra, sobre as castes autóctonas (Raposo, Caíño Blanco, Brancellao, Merenzao...), sobre tintos costeiros galegos, e máis por vir (como unha cea maridaxe a base só de albariños cun restaurante gastronómico local).

O de que os restauradores etiqueten o viño co seu nome chéirame a chamuscado, porque as adegas que adoitan prestarse a iso son as que producen litros e litros de viño, polo que non lles custa sacrificar un lote para satisfacer esa demanda comercial.

A partir de aí, se o viño é bo ou que adquire máis prestixio por estar asociado a un restaurador, para min, ignoraría esa referencia para ver que máis teñen na carta.

Hai algunha adega pequena disposta a facelo? Non sei que dicir, pero se no local onde se serve ese viño só se venden viños coa mesma filosofía, por que non? É como todo, depende de onde se comunique a túa mensaxe.

Un viño de calidade, nun océano de viños mediocres, sempre fará pensar ao consumidor que é un máis entre ese mar de mediocridade.

Que podemos facer os consumidores para axudar ao sector?

Catar, catar e catar. Non como exercicio técnico, senón desde o máis puro hedonismo. Se che gusta o viño, tes que deixar de lado a vergoña de «non entendo o viño» e comezar a falar cos sumilleres que che atenden.

Hoxe en día, hai moita xente simpática que só quere que bebas cousiñas. Non teñas medo de dicir canto queres gastar, un bo sumiller sempre te levará da man para axudarche a descubrir novos viños sen deixarte arruinado. Escoita o que che din de cada viño e non dubides en preguntar o que non entendes.

Dá medo que un país con tanta tradición vitivinícola como España, sexamos un dos consumidores que menos entendemos de viño.

Ten a mente aberta e cando o verme do viño te morda e decidas o que che gusta e o que non, atoparaste nunha posición na que axudarás a que os demais locais  non teñan opción.

Facer un cambio e introducir mellores viños e contratar persoal cualificado na materia, porque así os outros establecementos senten a presión de dar o mellor de si porque o cliente demanda calidade no universo líquido. Non é moi diferente do que pasou na gastronomía.

É irónico pensar que, como sociedade, nos preocupa tanto a sustentabilidade e a procedencia do que comemos, pero que co viño somos capaces de mirar para outro lado...

Últimas palabras.

Simplemente subliñar que o Grupo Orixe é un proxecto en construción do que pedimos a todos aqueles compañeiros e compañeiras que se interesaron polo movemento, paciencia para poder crear a estrutura que nos permita seguir avanzando e contando con máis xente. Tamén a viticultores e viticultoras.

Destacar tamén que somos un proxecto cultural e educativo. A nosa guerra non é política nin burocrática, non queremos antagonizar a ninguén nin ditar dogmas, só queremos educar e mostrar as DO que poden ser máis flexibles. Os profesionais estamos ansiosos, hai sitio para todos. Xuntos, seremos máis fortes. Polo viño galego!