Unha cita co viño galego

Galicia,  única e especial. Coma ti ningún lugar. Lates no meu corazón. Historia, territorio, natureza, gastronomía, xente, tradición…

Pódoche odiar, ás veces, temos as nosas… Os teus veráns efémeros, invernos largos de máis, todos os tipos de chuvia existentes, todas as estacións nun mesmo día e o teu éche o que hai! Aínda así, quérote  e loito por ti! Pois en ti pérdome  e en ti, encóntrome. Meu lar, meu destino e meu sentir.

Es preguntas sen resposta. Es o canto do teu mar e mariñeiros. Es Viticultura heroica. Es o sacho incesante nos teus campos. Es quedar coma un Pepe tras un boa comida. Es malo será e marcho que teño que marchar. Es se chove que chova. Es a terra máis especial se pode  encontrar. Terra de meigas, terra de soños, terra de loita e traballo. Marabillosa para os amantes do viño, gastronomía, historia e natureza. A lista é longa…

Pero hoxe citámonos co teu viño.  Imos falar del neste artigo con grandes profesionais do sector, persoas que admiro e valoro. Son os sumilleres Cristián Míguez e Fernando Hermosilla, Álvaro Medina de Pablo Piñón Wine & Spirits; e Carlos Buxo, do restaurante malagueño Kaleja, cunha Estrela Michelin.

Non podía contar con mellor selección despois de máis de cinco anos dedicada en corpo e alma ao sector. O viño é aprendizaxe sen fin. Estes anos están cheos de alegrías, tristezas, decepcións, acertos, caídas e remontadas. Pero aquí seguimos e seguiremos, quedando con bo e o malo, pois encantada e adeus moi boas.

Este mes de agosto choramos e sufrimos. A túa terra ardía, o lume acababa contigo e con todos nós. É momento de dar valor ao que temos. O noso viño, a nosa gastronomía, o noso campo, a nosa historia, nós. Albariño, treixadura, Mencía, brancellao, caíño, espadeiro, godello…

Démoslle forza ao viño galego, démoslle forza a Galicia, démonos forza a nós!

Opinión do viño galego e experiencia profesional con el.

Cristián: Como galego, non podo evitar dicir que Galicia é a miña rexión favorita de España en canto á paisaxe, gastronomía e, sobre todo, viño. Cando falamos de viños galegos, falamos de frescura, mineralidade, paixón, historia, traballo duro…

Os viños galegos son unha parte fundamental da nosa carta de viños, concretamente no meu lugar de traballo, o Bar Berberecho, situado en Sanxenxo. Temos unha ampla variedade de viños de todas as rexións vinícolas de Galicia.

Álvaro: Do viño galego, pódese esperar o que ditan as súas condicións: 70 variedades de uva diferentes, das cales 50 son autóctonas de Galicia, unha inmensa variedade de solos, unha variedade de climas e microclimas, as distintas idiosincrasias das pequenas explotacións, séculos de tradición e unha cultura arraigada no viño, e todo isto nunha superficie moi pequena… As condicións están propicias para facer todo ben en Galicia. O problema que vexo é que cando incorporamos o factor económico á ecuación, moitos dos piares fundamentais nos que se baseaba a nosa cultura do viño foron prostituídos.

Na miña experiencia como sumiller e agora como representante de vendas, sempre optei por enfocar de dentro para fóra. Galicia estivo, e sempre estará, sentando as bases dos menús e ofertas de calquera restaurante, e é a protagonista fundamental da narrativa. E só a partir de aí síntome cómodo ampliando os meus horizontes.

O sector vitivinícola é un sector primario. Un xeito de pasar a testemuña da tradición e da cultura. Por moito que queiramos pintalo como elitista e de espectáculo, este é un mundo de almas valentes que se arriman e pisan a lama a diario, para xogar todo o ano a unha carta. Se non temos esta idea clara, non recuperaremos o valor da nosa tradición.

E sen políticas que deteñan o desmantelamento deste sector primario, o abandono das zonas rurais e permitan opcións que garantan a renovación xeracional, o futuro é incerto. Acabamos de velo e experimentalo cos incendios: 0 prevención, 0 planificación, 0 garantías.

Fernando: Creo que o viño galego está a vivir un moi bo momento, xa que reflicte unha gran diversidade de viños de calidade. A nivel profesional, sempre tiven experiencias agradables. É un pracer coñecer á xente que está detrás de cada proxecto. Comprender a súa visión da viña e o que queren transmitir cos seus viños facilita moito o noso traballo.

Carlos: A miña opinión e o que representa para min é paixón polo territorio e o medio ambiente, honestidade e sacrificio. A miña experiencia persoal é bastante complexa. Desde o meu primeiro traballo en Málaga nun chiringuito de praia —falamos de case 11 anos— esixín moito albariño. Puiden ir a grandes restaurantes onde tiven a oportunidade de probar moitos estilos diferentes e máis denominacións de orixe, das que acabei namorándome por completo. Especialmente en Madrid, cando empecei na Cámara de Comercio, tiven o privilexio de coñecer grandes produtores e uvas que agora levo como bandeira.

Cres que ten suficiente influencia na hostalería actual? Ten demanda e é coñecido polos clientes ou é necesario recomendalo?

Cristián: Si, dáselle moita importancia ao viño galego e, na gran maioría dos casos, non fai falla recomendalo. En calquera caso, sempre aconsello á xente que vén de fóra da rexión que probe e desfrute dos viños locais.

En España, mirando outras cartas de viños de diferentes rexións do país, sempre hai un Albariño das Rías Baixas, un Mencía da Ribeira Sacra… E creo que hoxe en día, o feito de que os viños galegos aparezan en cartas de viños a nivel nacional é unha moi boa noticia; de feito, é algo que está a medrar, e veremos cada vez máis.

Álvaro: Cada vez máis, Galicia está a gañar o protagonismo que merece. Aínda hai reticencias a valoralo como debería. Os hábitos de consumo carecen dunha visión positiva dos proxectos galegos que superan certos límites de prezo. Pero non doe pagar de máis  por un Ribera del Duero. Pouco a pouco, as cousas están a cambiar; máis locais optan por pequenas adegas, máis clientes piden que se sorprendan con viños descoñecidos de aquí e, xuntos, todos traballamos.

Fernando: Na miña opinión, os viños galegos están a gañar cada vez máis forza no sector hostaleiro; é certo que os clientes están a ter máis coñecementos. Hai viños ou estilos menos coñecidos, así como proxectos, que creo que merecen ser recomendados.

Carlos: Ten moito peso, sobre todo nos viños brancos, que considero menos coñecidos. E moita xente mesmo se sorprende cos grandes viños tintos que se producen agora que, por desgraza, aínda hai que recomendalos. Pero pouco a pouco van gañando o seu lugar entre o público.

Cal consideras a DO, viño ou uva, máis coñecida e cal a menos?

Cristián: Neste caso, sendo subxectivo, eu adoptaría un nesgo e diría sen dúbida que as DO e variedades máis coñecidas de Galicia son Rías Baixas e Albariño. Non obstante, como xa dixen antes, os viños galegos en xeral están en auxe e son cada vez máis coñecidos a nivel nacional e mesmo internacional.

Por outra banda, creo que as rexións menos coñecidas de Galicia poderían ser as IXP, como Betanzos, Ribeiras do Morrazo, etc. Son zonas que o están facendo moi ben e están en pleno desenvolvemento, e pouco a pouco vanse abrindo camiño nas cartas de viños das diferentes rexións.

Álvaro: Creo que é unha pregunta con trampa, porque diría que a máis coñecida é Rías Baixas. Todo o mundo asocia a DO cunha uva como o albariño. Vendemos a imaxe do viño branco galego por excelencia, coa súa praia e marisco ao fondo. E prodúcense millóns de botellas de albariño e, ás veces, porque se vende só, algunhas son de dubidosa calidade.

Non é normal que esquezamos que a historia de Rías Baixas se escribiu en clave de viño tinto e ata hai pouco. En canto flúe a caixa, a memoria acúrtase.

Hai algunhas adegas moi famosas, por estar no medio de todo, pero prefiro este espazo para falar polas que creo que máis o merecen: Forjas del Salnes, Narupa, Adega do Vimbio…

Fernando: Actualmente, diría que a DO máis coñecida é a Rías Baixas, xunto coa uva Albariño. A adega máis coñecida, en termos cuantitativos, é posiblemente Martín Códax. En canto ás variedades menos coñecidas, mencionaría a DO Monterrei e variedades autóctonas como a Espadeiro das Rías Baixas ou a Albilla do Avia do Ribeiro.

Carlos: Os viños máis coñecidos polo público seguen sendo Rías Baixas e o seu Albariño en brancos, e a D.O. Ribeira Sacra e o seu Mencía teñen moita demanda en tintos. Cada vez máis xente pregunta polo Godello, do mesmo xeito que a D.O. Ribeiro, que moita xente ten curiosidade por probar. E os dous viños menos coñecidos e aínda descoñecidos para o público son a D.O. Monterrei e o Valdeorras.

Recomendacións.

Cristián: Gustaríame dar algunhas opcións de cada rexión. Das Rías Baixas, escollería calquera delas; pero gustaríame destacar dúas: Tresvellas de Pedro Méndez é un viño albariño con tremenda frescura, mineralidade e estrutura. Goliardo A Telleira de Rodrigo Méndez (Forjas del Salnés) é un viño tinto, 100% Caíño, con tremenda frescura, moi fluído e estruturado. É un deses viños que abres en ocasións especiais e que adoita sorprender a moitos.

Do Ribeiro, recomendaría un viño tinto: Xanledo de Viñedos do Gabián. É un viño fresco que mestura dúas variedades que se equilibran moi ben, como o Caíño, que achega unha nota máis vexetal, e o Brancellao, que lle engade un toque de pexego, facendo que o viño sexa un pouco máis redondo.

De Ribeira Sacra, teño que escoller calquera dos tintos de Guímaro. O que fai Pedro é maxia.

De Monterrei, José Luis Mateo (Quinta da Muradella) ten unha gran cantidade de excelentes viños, tanto brancos como tintos. Escollería Gorvia Blanco, elaborado con Dona Branca dunha pequena leira con cepas vellas moi elegantes e un acerto total. E para o tinto, escollería Castro Baroncelli, un 100% Mencía da parte máis alta de Gorvia, moi elegante, refinado e magníficamente estruturado.

E de Valdeorras, recomendaría Máis Alá, de Xosé Lois Sebio. Aínda que é produtor de Ribeiro, este viño elabórase en Valdeorras e é un dos viños que máis me sorprendeu o ano pasado, un Godello moi vertical e moi mineral. Un acerto.

Álvaro: Teño varios favoritos en Galicia… Despois de pasar a maior parte da miña experiencia profesional no Grove, o Salnés inflúe especialmente en min. Leirana Genoveva e Finca Genoveva Caiño: cinco xeracións de mulleres coidando as vides máis delicadas, e Rodri Méndez toma o relevo para transmitir toda a sabedoría das vides de 200 anos. Para min, un dos mellores de Rías Baixas.

Por outro lado, está A Pita Cega. Se te atopas con Pilar Higuero, namóraste da súa liberdade. Se bebes os seus viños, dáste conta do que é un viño libre. E tamén Pacio Mencía. Xabi sempre busca deixar constancia de como se comportan as uvas. Creo que deu no cravo ao cambiar o método nesta última colleita, macerando durante case un mes na prensa de granito onde elabora os seus viños. O posterior envellecemento en barrica dálle ao viño unha riqueza que promete unha longa vida na botella.

Fernando: A miña recomendación persoal neste caso sería falar de proxectos situados en diferentes comarcas de Galicia, proxectos como o de Antonio Portela na zona de Cangas do Morrazo, a Bodega Cazapitas en Barbanza e Iria, ou Pagos de Brigante en Betanzos. Na miña opinión, merecen un amplo recoñecemento.

Carlos: Máis que falar de viños, gústame falar de produtores: Robustiano Fariña coa súa adega Attis, Xurxo Alba o seu Albamar Albariño é para beberse por litros. José Luis Mateo da Quinta do Muradella porque os seus tintos están entre os mellores do mundo. Luis Anxo Rodríguez en todos os restaurantes nos que fun para telo na carta. Constantina Sotelo, Pedro Méndez, Cume do Avia, Rodrigo Méndez, Coto de Gomariz, Bodegas Guimaro, Alberto Nanclares… podería nomear tantos, seguro que deixei fóra moitos pero non tería espazo para todos.